Μια διαφορετική οπτική.

 

Αυτή την δύσκολη συγκυρία μου έρχεται στο νου η  γνωστή ρήση των Στωικών φιλοσόφων «ουδέν κακόν αμιγές καλού». Τι καλό, θα μπορούσε να αναρωτηθεί κάποιος, μπορεί να υπάρχει σε αυτή την ιστορία; Σε αυτές τις γκρίζες και σκοτεινές στιγμές; Lux ex tenebris, φως εκ του σκότους. Κάθε δύσκολη στιγμή είναι μια ευκαιρία, μια ευκαιρία για να αναμετρηθούμε με τις δυνάμεις μας, με τον δυσκολότερο αντίπαλο που συχνά είναι ο ίδιος μας ο εαυτός.

Η κοινωνία που μέχρι πρότινος ζούσαμε άλλαξε και ίσως άλλαξε άρδην. Ένα από τα χαρακτηριστικά  του μοντέλου αυτού, ιδιαίτερα στο δικό μας πολιτισμό,  ήταν ο ατομισμός και η ατομική ευδαιμονία. Τώρα καλούμαστε να σκεφτούμε τον άλλο, το συγγενή που ανήκει σε ευπαθή ομάδα, τον γείτονα, το συνάνθρωπο. Πλέον η έννοια της ατομικής ευθύνης είναι περισσότερο χειροπιαστή από ποτέ. Περνάμε από το εγώ στο εμείς. Για να μπορέσεις όμως να αγκαλιάσεις το εμείς, πρέπει πρώτα να έρθεις κοντά στο εγώ, στο εαυτό μας, να τον αποδεχτείς να τον αγκαλιάσεις. Είναι λοιπόν και μια ευκαιρία για ενδοσκόπηση, για εσωτερική ενατένιση, για ένα εσωτερικό ταξίδι, για ουσιαστική επαφή με τους αγαπημένους μας και τον εαυτό μας που τόσο παραβλέψαμε τα προηγούμενα χρόνια δίνοντας προτεραιότητα σε άλλα πράγματα έξω και πέρα από εμάς. Όπως λέει και ο Καζαντζάκης «το μεγαλύτερο ταξίδι μας το κάνουμε με την ψυχή μας». Τώρα τα πιο απλά και δεδομένα στη ζωή μας, έρχονται στο προσκήνιο και γίνονται σημαντικά.

Χρειάζεται μια διαφορετική προσέγγιση της ζωής μας και μια διαφορετική οπτική των πραγμάτων, χωρίς φόβο, αλλά με ευθύνη.

Για να έχεις όμως ορθή οπτική απαιτείται χρόνος και απόσταση. Ο χρόνος θα δείξει τελικά τι ήταν όλα αυτό που ζούμε και σε τι θα δικαιωθεί ο καθένας. Θα ήθελα να σας παραθέσω ένα αγαπημένο απόσπασμα του Ούγγρου συγγραφέα Útmutató a Léleknek που έχει να κάνει ακριβώς με την οπτική των πραγμάτων:

«Στη μήτρα μιας μητέρας βρίσκονται δύο μωρά. Το ένα ρωτά το άλλο: «Πιστεύεις στη ζωή μετά τον τοκετό;» κι εκείνο απάντησε, «Γιατί ρωτάς; Φυσικά. Κάτι θα υπάρχει μετά τον τοκετό. Μπορεί να είμαστε εδώ για να προετοιμαστούμε, για αυτό που ακολουθήσει αργότερα.»

«Ανοησίες», είπε το πρώτο. «Δεν υπάρχει ζωή μετά τον τοκετό. Τι είδους ζωή θα ήταν αυτή»;

Το δεύτερο είπε, «Δεν ξέρω, αλλά θα υπάρχει περισσότερο φως από ό, τι εδώ. Ίσως να περπατάμε με τα πόδια μας και να τρώμε με το στόμα. Ίσως να έχουμε περισσότερες αισθήσεις που δεν μπορούμε καν να φανταστούμε τώρα».

Το πρώτο απάντησε: «Αυτό είναι παράλογο! Το περπάτημα είναι αδύνατο. Και να τρώμε με το στόμα; Γελοίο! Ο ομφάλιος λώρος μας δίνει την τροφή και όλα όσα χρειαζόμαστε. Αλλά ο ομφάλιος λώρος είναι πολύ κοντός. Οπότε, η ζωή μετά τον τοκετό, λογικά, αποκλείεται».

Το δεύτερο όμως επέμενε, «Λοιπόν, νομίζω ότι υπάρχει κάτι και ίσως είναι διαφορετικό από ό,τι είναι εδώ. Ίσως να μη μας χρειάζεται αυτό το φυσικό ‘καλώδιο’ πια».

Και το πρώτο απάντησε, «Ανοησίες. Και επιπλέον, αν υπάρχει ζωή, τότε γιατί ποτέ κανείς δεν έχει γυρίσει πίσω από εκεί; Ο τοκετός είναι το τέλος της ζωής, και μετά από τον τοκετό & δεν υπάρχει τίποτα, παρά μόνο σκοτάδι, σιωπή και λήθη. Δεν οδηγεί πουθενά».

«Λοιπόν, δεν ξέρω», λέει το δεύτερο, «αλλά σίγουρα θα συναντήσουμε τη μητέρα και αυτή θα μας φροντίσει».

Τότε το πρώτο μωρό απάντησε, «Μητέρα; Πιστεύεις στη μητέρα; Αυτό είναι γελοίο. Αν η μητέρα υπάρχει, τότε πού είναι τώρα»;

Το δεύτερο είπε: «Είναι παντού γύρω μας. Είμαστε περικυκλωμένοι από αυτήν. Είμαστε μέρος της. Είναι μέσα της που ζούμε. Χωρίς αυτήν, αυτός ο κόσμος δεν θα μπορούσε καν να υπάρχει».

Τότε είπε το πρώτο, «Λοιπόν, εγώ δεν την βλέπω, έτσι είναι λογικό ότι δεν υπάρχει».

Και τότε το δεύτερο μωρό απάντησε, «Μερικές φορές, όταν κάνεις ησυχία και επικεντρωθείς και ακούσεις πραγματικά, μπορείς να αντιληφθείς την παρουσία της, και μπορείς να ακούσεις την αγαπημένη της φωνή, να σε καλεί από πάνω».

Τότε το πρώτο είπε, “Αν τελικά υπάρχει Μαμά και βγούμε από την μήτρα, θα με τιμωρήσει που δεν πίστευα σε αυτή;”

Τότε το δεύτερο μωρό απάντησε: ” Όχι βέβαια γιατί είμαστε παιδιά της και μας αγαπάει άνευ όρων”».

Όταν λοιπόν τελειώσει αυτή η περιπέτεια, βγούμε από αυτή την ατραπό και ίσως αντικρύσουμε έναν νέο κόσμο, όπου θα τεθούν διάφορα διλήμματα και δούμε από απόσταση και με ψυχραιμία τι ακριβώς συνέβη και πώς συνέβη και κληθούμε να θέσουμε σε άλλες βάσεις τον πολιτισμό μας, ανθρωποκεντρικά, ας μη ξεχάσουμε τις ημέρες αυτές που ζούμε τώρα και το πόσο εύθραυστες είναι οι ισορροπίες του κόσμου μας, δείχνοντας έμπρακτα το σεβασμό που του αξίζει.

Γεώργιος Δ. Χλούπης

Λέκτορας Ποινικού Δικαίου και Αντεγκληματικής Πολιτικής Νομικής Σχολής Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Κύπρου.